28 اردیبهشت روز جهانی موزه و میراث فرهنگی است. در این روز بازدید از بسیاری از موزه ها رایگان است. رفتن به موزه و بازدید از اشیایی که در آنجا نگه داری می شود حس و حال خاصی دارد. قدم زدن در موزه مانند رفتن به روی پلی است که شما را به گذشته های دور وصل می کند، گویی اشیا در آنجا در عین بی زبانی با شما حرف می زنند. یادگاریهای نسل گذشته که در حقیقت فرزندان هنر و تاریخ به شمار می آیند.
موزه یک کلمه ای یونانی است و به مجموعه ای از آثار و اشیایی اطلاق می شود که در محل یا عمارتی نگه داری و به معرض نمایش گذاشته می شوند.
در تعریفی دیگر از موزه، موزه را بنیادی دانسته که سه وظیفه اصلی جمع آوری، نگه داشت و نمایش اشیاء را بر عهده دارد. این اشیاء ممکن است نمونه هایی از طبیعت و مربوط به زمین شناسی و ستاره شناسی یا زیست شناسی باشد.
در سال 1683 میلادی اولین مجموعه شخصی دنیا در آکسفورد انگلستان با نام موزه «آشمولین» در معرض عموم قرار گرفت. قرن پانزدهم به بعد در دوره رنساس که تحول عظیم فرهنگی هنری در اروپا رخ داد، به موزه ها توجه بیشتری شد و ارزش واقعی خود را پیدا کردند. در موزه ی « لوور پاریس» اوج هنری موزه داری جهان را خواهید دید، این موزه هم اکنون به صورت یک مرکز بزرگ پژوهشی و بزرگ ترین موزه دنیا مشغول فعالیت است.
وزارت معارف و صنایع مستنطرفه موزه ملی ایران را در سال 1295 تاسیس کرد. در دوران ناصرالدین شاه موزه ها در ایران یکی از پس دیگری آغاز به کار کرده اما تاسیس موزه ایران باستان نقطه عطفی در تاریخ موزه و موزه داری ایران بوده است.
با دستور ناصرالدین شاه قسمتی از ساختمان های سمت شمال کاخ گلستان به اتاق موزه، کتابخانه، سراسر، حوضخانه و ... تبدیل شد، که همین امر باعث نهادینه شدن موزه در ایران شد.
انواع موزه ها:
موزه ها در دسته های زیر طبقه بندی می شوند:
موزه های فضای باز
موزه های منطقه ای (محلی)
موزه های تاریخ و باستان شناسی
موزه های علوم و تاریخ طبیعی
موزه مردم شناسی
موزه های سیار (گردشی)
کاخ موزه ها
موزه های اندیشمندان (خانه هنرمندان)
پارک موزه ها
موزه سلاح (نظامی)
به تعریف برخی از این موزه ها توجه کنید.
موزه های تاریخ و باستان شناسی : در این موزه ها دید تاریخی بیشتر نمود کرده و نماینگر فرهنگ و تمدن گذشته و سلسله ها و دوره های تاریخی است و بیشتر آثار به دست آمده از این دوره ها بر اثر کاوش های باستان شناسی به دست می آید.
موزه های علوم و تاریخ طبیعی: در این گونه از موزه ها تجربه های علمی بر اساس شواهد و وسایل تاریخی- طبیعی می باشد و دارای گونه های مختلف گیاهی به ویژه جانوران است. از جمله موزه تاریخ طبیعی ایران می توان به موزه علوم اصفهان و موزه علوم و تاریخ طبیعی مشهد اشاره کرد.
موزه های مردم شناسی : در موزه مردم شناسی اعتقادات، پوشاک و سنت های اجتماعی، فرهنگ، آداب و رسوم حاکم بر جامعه به نمایش در می آید. در ایران موزه مردم شناسی تهران و حمام گنجعلی خان کرمان از این نوع موزه می باشد.
موزه مردم شناسی گنجعلی خان کرمان
موزه مردم شناسی قزوین
موزه مردم شناسی گلستان
کاخ موزه ها : در کاخ موزه ها بنا یا اثر تاریخی است که از گذشتگان به دست ما رسیده و وضعیت زندگی صاحبان آن بنا و اثر را نشان می دهد. در بسیاری از این بناها اشیا تاریخی، آثار هنری از جمله نقاشی روی دیوار، تابلوهای نفیس، کچ کاری و ... به چشم می خورد. از جمله کاخ موزه ها می توان به مجموعه کاخ های سعدآباد تهران اشاره کرد.
کاخ موزه تهران
موزه های سلاح (نظامی) : در موزه های نظامی انواع سلاح های نظامی که در جنگ ها مورد استفاده قرار می گرفته در معرض دید عموم قرار می گیرد که شامل لباس های نظامی، ادبات جنگی مثل توپ، اسلحه و دیگر ابزارالات جنگی است.
موزه دانشکده افسری که در سال 1302 ه.ش به منظور اسلحه شناسی و آموزش تاریخچه سلاح به دانشجویان دانشکده افسری در تهران احداث شد. موزه پارس این موزه به صورت عمارتی زیبا در باغ نظر شیراز معروف به عمارت کلاه فرنگی است که در زمان کریم خان زند برای اقامت مهمانان و سفرای خارجی می گردد و در سال 1315 تبدیل به موزه می شود.
از دیگر موزه های مهم ایران می توان به موزه تخت جمشید، ایران باستان، حشره شناسی کشور، تاریخ طبیعی همدان، بوعلی، قدس رضوی، جانور شناسی، جواهرات ملی، تماشاگه پول، تماشاگه تاریخ، ارتباطات، پرفسور حسابی و ... اشاره کرد.
